Waarom doorgaan met iets dat niet werkt? Gisteren zei Bill Gross van Janus Capital al dat de centrale banken met hun beleid de markten verstoren. Die lijken nu door de kunstmatige manipulatie meer op balletje-balletje. Waarbij het balletje met de echte prijs verdwenen is, zo stelt de obligatiebelegger. Vandaag geeft hij in zijn nieuwe maandelijkse memo meer uitleg waarom hij denkt dat de Fed de rente gaat verhogen. En dat is niet omdat er ineens inflatie is. Of omdat de groei enorm aantrekt, of de werkloosheid onder de 5% zakt. Nee, zegt Gross:
De reden is dat de centrale bankiers die verantwoordelijk zijn voor de financiële markten – de Fed en de BOE voor nu – verstandig worden. En omdat we de Taylor rule en andere statistische modellen voor monetair beleid nu eindelijk naar de prullenbak van de geschiedenis moeten verwijzen.
Want de lage rente is niet de oplossing voor de economische zwakte, aldus Gross. Het is onderdeel van het probleem. De theorie stelt namelijk dat een lagere rente niet alleen activaprijzen stimuleert, maar ook de reële economie. Wat betreft beurskoersen is dat eenvoudig te verklaren: bij een lagere rente nemen beleggers ook genoegen met een lagere earnings yield, dus stijgen de koers-winstverhoudingen. Bovendien daalt de verdisconteringsvoet voor toekomstige kasstromen van de bedrijven. De lage rente zou volgens de theorie ook door moeten druppelen naar hogere salarissen van werknemers. En bedrijven zouden vanzelf toehappen en meer investeren. Ze krijgen het geld toch immers bijna voor niets? Dat zullen ze dus wel investeren in fabrieken, apparatuur, technologie en innovatie. En voilà, zo trekt de economie weer bij.
Lage rente: bijwerkingen
Maar nee. In de praktijk komt hier weinig van terecht, aldus Gross. In de eerste plaats zorgt de lage rente ervoor dat bedrijven, die normaalgesproken om zouden zijn gevallen, kunnen herfinancieren. Bedrijven met een junk-rating konden de laatste jaren tegen een rente van soms zelfs onder de 5% lenen. Gevolg: een hoop ronddwalende zombies in de economie. Dat haalt het hele basisidee van vooruitgang door kapitalisme onderuit. Daarnaast leenden bedrijven inderdaad honderden miljarden dollars. Maar in plaats van te investeren, kochten ze eigen aandelen terug, zo legt Gross uit. De BIS, de centrale bankier van ’s werelds centrale bankiers, somt nog wat andere effecten op van de langdurige lage rente: verzwakte banken, financiële bubbels en insolvabiliteit van verzekeraars en pensioenfondsen. Gross:
De lage rentes verlagen de koorts niet. Integendeel, ze kunnen de temperatuur van de patiënt verhogen tot levensbedreigende niveaus.