shilling_1987 De Financial Stress Index van de St. Louis Fed is bijna op het hoogste punt in de afgelopen vier jaar beland. Deze indicator voor systeemstress gebruikt 18 variabelen, waaronder de spread van bedrijfsobligaties en de volatiliteit van obligatie- en aandelenmarkten. Ook de VIX index, die de verwachte (implied) volatiliteit van de S&P 500 index uit optieprijzen afleest, heeft invloed op de stress-index.

shilling_fred

De stijging van de VIX doet econoom en beursveteraan Gary Shilling terugdenken aan de aanloop naar de beurscrash van 19 oktober 1987. Toen verloor de Dow Jones index 22,6% in één handelssessie. De S&P 500 viel 20,5%. Opmerkelijk was dat de dagelijkse volatiliteit in de 10 dagen voorafgaand aan de crash destijds opliep tot 1,8%, tegen 0,8% normaal. De situatie is nu vergelijkbaar. In de 10 dagen voorafgaand aan 4 september lag de dagelijkse volatiliteit op 1,9% tegen 0,5% van medio juli tot medio augustus. Reden voor Shilling om dan ook erg voorzichtig te worden. De Dodd-Frank Act legde in 2010 beperkingen op aan Amerikaanse banken wat betreft de eigen handel. Daardoor is de liquiditeit in vele markten afgenomen. Als iedereen nu door dezelfde deur naar buiten zou willen, zal dat liquiditeitsgebrek opnieuw kunnen leiden tot een enorme klap, zo stelt Shilling. En net als in 1987, waar portfolio insurance een rol speelde in de crash, zou de huidige computergedreven markt de volatiliteit verder kunnen verergeren. Die handelstechnische zorgen komen bovenop een reeks aan fundamentele vraagtekens. Shilling somt op:

  • onzekerheid over de groei in China en de impact van een vertraging;
  • het einde van QE door de Fed eind vorig jaar, waarmee een belangrijke factor achter de eerdere koersstijgingen weg is gevallen;
  • een gebrek aan omzet- en winstgroei bij bedrijven;
  • de Shiller koers/winstverhouding, die de huidige koersen ten opzichte van de gemiddelde winsten over de afgelopen 10 jaar meet, geeft met een stand van bijna 26 aan dat aandelen 55% overgewaardeerd zijn.

Volgens Shilling zijn de economische vooruitzichten nu onzeker. Maar de sprong in volatiliteit in aandelen en andere markten zou wel eens een waarschuwing kunnen betekenen.:

Hou Treasuries scherp in de gaten. De avond voor de crash van 1987 klapte de 30-jarige rente in toen de prijs van 30-jarige obligaties met 12 punten steeg. Obligatiemarkten geven vaak waarschuwingen voorafgaand aan grote economische problemen en bearmarkten in aandelen. Dat was ook het geval in 2000 en 2008.

<<< We hebben de ULTIEME gids voor de goudbelegger samengesteld >>>