De Brent olieprijs, oftewel de benchmark voor Noordzee-olie, staat nu op $ 36 en een beetje per vat. En dat is vrijwel exact hetzelfde punt als tijdens de dieptepunten van de financiële crisis. Toch is er een enorm verschil. Want de prijs die je in de krant leest, is de spot-prijs. Dus voor de eerstvolgende levering. Maar in de forward-markten verhandelen partijen voor iedere kalendermaand oliecontracten tot vele jaren vooruit. Dat loopt voor futures op Amerikaanse WTI-olie zelfs tot december 2024. Olieproducenten kunnen – als zij dat wenselijk achten – zo alvast een prijs vastleggen voor een deel van de verwachte productie. Zo komen zij niet voor verrassingen te staan. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld luchtvaartmaatschappijen. Die kunnen alvast olie inkopen voor latere levering tegen een vaste prijs. Daarnaast zijn er nog beleggers en speculanten die hun eigen ideeën en verwachtingen kunnen implementeren door het kopen of shorten van contracten. Als we dan de forward-prijzen van december 2008 (groene lijn in bovenstaande grafiek) vergelijken met nu (oranje lijn), dan zien we iets opmerkelijks. Want alleen de prijs voor snelle levering is gelijk. Bij levering over een half jaar (6M) is het verschil al $ 5. Waar die prijs momenteel nog onder $ 40 ligt, was dat in 2008 al bijna $ 45. En dat verschil loopt op tot bijna $ 10 voor levering over zeven jaar. In beide gevallen stijgt de olieprijs naarmate de looptijd toeneemt. In vaktermen heet dat contango. Dat betekent dat beleggers die in willen spelen op een hogere olieprijs, en een future kopen, al een bepaalde prijsstijging nodig hebben om quitte te spelen. De contango geeft ook aan dat er op korte termijn een overschot in de markt is. Opslagruimte is duur. Anders zouden handige partijen namelijk goedkope olie voor snelle levering kunnen kopen, opslaan, en tegelijkertijd alvast de olie voor toekomstige levering verkopen. Het verschil minus opslagkosten steken ze dan risicoloos in hun zak. Als een vat olie over zeven jaar inderdaad de $ 58 zou kosten waar het nu voor te koop is, zal de inflatie beperkt zijn. Dat zien we momenteel terug in de marktprijzen voor de Amerikaanse inflatieverwachting over vijf jaar, vijf jaar in de toekomst (5y5y – bovenstaande grafiek). Deze staat nu op het laagste punt sinds 2009. En geeft de Fed nu nog niet veel aanleiding om de rente verder te verhogen.
