Beste belegger, Als het lijkt op een berenmarkt, het klinkt als een berenmarkt en het voelt als een berenmarkt… dan is het waarschijnlijk een berenmarkt. Je zou het inderdaad gaan denken, met een verliezen van 8 tot 15% op de wereldwijde koerstabellen in de eerste twee handelsweken van het nieuwe jaar. Nooit eerder maakten we een dergelijke koersravage mee. Terugkijken op het verleden heeft dan ook weinig zin. Dan moet je afgaan op de indicatoren: wat zegt de markt? Uit de markten komen vandaag wisselende signalen. Voor wie enkel naar de grafieken kijkt, bestaat er weinig twijfel meer; dit is een onvervalste berenmarkt! We gaven het in de voorbije weken al enkele malen aan. Als de markt het nieuwe beursjaar opent in de rode cijfers, dan slinkt de kans op een goede afloop van het jaar drastisch (85% negatief). Toch is er iets raar aan de hand. Want in het geval van extreem negatieve uitslagen met de ingang van het nieuwe beursjaar – zoals vandaag het geval is – daalt de kans op een negatief jaareinde terug naar 60%. Nog steeds negatief, maar minder uitgesproken. Als we verder kijken naar de interne data, dan zien we veel onderdelen op de beurzen handelen in een berenmarkt: diverse sectoren en segmenten noteren reeds 20% onder hun piekniveau. Ook de door ons opgevolgde ratio’s wijzen op ‘onweer’. De belangrijkste voor ons is de Dow Theory ratio, die de transportsector afzet tegenover de industriële sector. Ook hier is de trend duidelijk neerwaarts gericht. Maar na de furieuze verkoopgolf op het einde van 2015, zagen we in de voorbije dagen een neerwaartse versnelling van de ratio. Dit wijst meestal op een tijdelijke dip. Veel zal afhangen van het technische beeld op de belangrijkste indices in de komende dagen. Zo zagen we dat de bodem rond 1.875 punten op de S&P 500 opnieuw werd getest, maar wederom wist de index de week boven dit cruciale niveau af te sluiten. Als deze bodem in de komende week kan houden, dan begint het wel op een stevige barrière te worden, want in de afgelopen 2 jaar werd deze steun tot 4x (!) toe succesvol getest. Anderzijds, als de bodem breekt – en de trenddraai voor het 200-daags gemiddelde wijst op een verhoogde druk – dan gaan we beduidend lager in de komende weken. Hoe laag? Vaste lezers van onze nieuwsbrief weten dat we al ruim een jaar kijken naar het uitbraakniveau van de voormalige seculaire top rond 1.550 punten voor de S&P 500. De kans is wat ons betreft nog steeds groot dat dit niveau getest moet worden vooraleer we weer verder kunnen op de beurs. Als de bodem kraakt, dan kan de beurs vanaf het huidige niveau nog eens 15% dalen. Dat is geen prettig vooruitzicht, maar wellicht vanuit technisch oogpunt een noodzakelijk kwaad om de seculaire stierenmarkt van nieuwe brandstof te voorzien. Toch zien we vanuit meerdere opzichten dat dit géén berenmarkt is. We verklaren ons nader. Op de eerste plaats is er het fundamentele plaatje. Dit staat vaak haaks op de technische onderdelen. Neem bijvoorbeeld terug de transportsector. Deze zit overduidelijk in een berenmarkt op de grafiek, maar in de praktijk is de transportsector dé grootste winnaar. De olieprijs stond immers niet zo laag in de voorbije decennia! Dit effect ga je straks voelen in de cijfers van de transportsector, zonder meer. De marges kunnen niet anders dan stijgen, met een opwaartse druk op de winsten als gevolg. En hoeveel de winsten tegenwoordig onder druk staan – door de tegenvallende handelsverkopen, door de crisis in de energiesector, door de technologische transities, … — denken we niet dat de winstniveau voor een vrije val staan zoals bij de vorige beurscrash in 2008. Een ‘winstrecessie’ is realistisch, maar een ‘winstcrash’ zien we nog niet. Dit is overigens een vraag die we regelmatig zagen opduiken: staan we voor een herhaling van 2008? Wie dat wil weten, moet eerst begrijpen wat er in 2008 voorafging. De ware oorzaak van de beurscrash was een liquiditeitsprobleem.

Zoals u op bovenstaande grafiek van de TED spread in de periode 2007 tot 2009 kan zien, was er al een duidelijk probleem voor de liquiditeit merkbaar in het najaar van 2007, toen deze ratio een eerste forse uitbraak maakte boven de 2%. En daarna ging er nog bijna een jaar overheen vooraleer het liquiditeitsprobleem compleet losbarstte in het najaar van 2008. Vandaag is er op vlak van liquiditeit geen probleem. De TED spread liet recent een eerste prik zien, maar komt amper aan het niveau van 0,5%. Het verschil met 2008 is dus nog steeds aanzienlijk. We volgen de ontwikkeling uiteraard op de voet op. Overigens, we lezen veel opmerkingen dat de beurs duur gewaardeerd zou zijn. Daar kun je inderdaad over discussiëren, als men vindt dat een K/W (koerswinstverhouding) van 20x – de waardering van de S&P 500 bij de recente top – duur is. Uit historische data blijkt althans niet dat dit een overdreven waardering is. Meer nog, de piekmomenten van de K/W’s kwamen meestal na de beurscrash, als de winsten in elkaar donderden:

• In januari 2008 bedroeg de K/W voor de S&P 500 21,5x, terwijl deze 71x stond met de ingang van 2009 (na de crash).
• In januari 2000 bedroeg de K/W voor de S&P 500 29x, terwijl deze naar 46x schoot twee jaar later, na het uiteenspatten van de technologiebubbel.

We vinden waardering niet meteen de beste graadmeter om een beurstop vast te stellen. Tot slot willen we ook nog even iets anders in kaart brengen, het psychologische effect in de huidige markten. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat veel beleggers met angst naar hun beursscherm kijken. We betrapten ons er ook op als de koersen kelderen. Dit is instinctieve reactie. Immers, de beurscrash van 2008 heeft heel wat schade aanbracht, niet enkel in de portefeuilles maar vooral in de hoofden van beleggers. Het is niet voor niets dat je veel reflectie ziet en leest naar 2008. Ook hier weer in deze nieuwsbrief. Echter, vanuit psychologisch opzicht is dan een herhaling van 2008 quasi uitgesloten. Ook al lijkt de huidige ontwikkeling op de grafiek erg veel op die van de aanloop naar 2008, de kans dat we een copy-cat-beweging gaan maken is erg klein. Het huidige sentiment is daar gewoonweg té negatief voor. Kijkt u even mee naar enkele sentimentsindicatoren, en u begrijpt meteen wat we bedoelen. Hierboven ziet u de grafiek van de S&P 500 afgezet tegen de grafiek van de wekelijkse Investor Intelligence meting, de grootste beleggerspoll onder kleine beleggers in de VS. Als deze ratio in het verleden onder het nulpunt dook, dan luidde dit altijd een tijdelijke bodem in op de markten. Dit beeld wordt overigens bevestigd door de CNN Fear & Greed index, een samenstelling van 7 marktindicatoren.

U ziet dat er momenteel bijzonder veel angst heerst in de markten. Dergelijke angst ging in het verleden ook altijd gepaard met tussentijdse bodems. Kortom, als we alles bij elkaar voegen, dan lijkt het er sterk op dat we aan de vooravond van een stevige bounce staan op de beurzen. Echter, dit kan nog wel enkele dagen duren voor de kooppaniek toeslaat. Nu, dat zagen we ook met de ingang van 2008. De eerste weken van januari waren ronduit negatief, om de maand af te sluiten met een bounce in de laatste week. Vooralsnog lijkt het dus op een berenmarkt, maar we blijven diverse onderdelen monitoren, want iets zegt ons dat het ditmaal anders kan gaan lopen. Een terugtest van het uitbraakniveau rond 1.550 zou een goede aanname kunnen zijn, maar daarvoor moet eerst wat angst uit de markten.

Met andere woorden, beleggers krijgen vandaag een moeilijk leesbare beurskaart onder hun neus. Dat hoeft helemaal geen probleem te vormen. Het biedt u immers de tijd om uw cashpositie – nog maar eens een cruciaal onderdeel gebleken in deze donkere beurstijden – te pimpen.

Cash is een absolute must voor ieders portefeuille! Wie onze boodschap in de afgelopen dagen nog niet begrepen heeft, kan maar beter op zoek naar een minder kostbare hobby. Al jaren hameren we op een riante cashpositie in ieders portefeuille. Als buffer in moeilijke tijden, of als flexibiliteit bij koopgelegenheden. Jarenlang werden we met de vinger gewezen. ‘Door die gasten lopen jullie wel achter de beursrendementen aan. Vergeet cash, profiteer maximaal van het beursrendement.’ Deze zogenaamde specialisten zingen inmiddels een toontje lager. Want ja, markten kunnen nu eenmaal ook dalen, altijd op de ogenblikken dat je het niet verwacht. Als ervaren rotten in dit vak hebben we deze dure les al meer dan eens mogen ondergaan, en we willen beleggers behoeden om dergelijke fouten opnieuw te maken. Aan beurscorrecties ontkom je nooit, maar je kan ze wel ‘managen’. Wat u moet doen in moeilijke beurstijden, is uw cashpositie nog meer voor lief nemen. Dit zijn DE uitgesproken momenten om de markten te laten uitrazen, terwijl u uw cashpositie flink opkrikt. Cash opkrikken kan op verscheidene manieren:

• Meer van uw inkomenen reserveren;
• Uw spaarcenten aanspreken en (voor een deel) verschuiven naar uw portefeuille;
• Her en der wat winsten afromen op de goede posities;
• Uw huidige geld inzetten als een geldkoe.

Die laatste optie werkt voor ons steeds beter! We zijn al vele jaren grote fans van dividend. Dividend is de stille motor achter ieders portefeuille. Die motor blijft draaien, dag en nacht, in goede én in kwade dagen. Het is niet voor niets dat we ooit Slim in Dividend hebben opgericht. We weten immers hoe belangrijk veel dividend is voor het globale rendement van de portefeuille. Luister, het gaat er niet om de verliezen in uw portefeuille weg te werken, laat dat helder zijn. De verliezen op individuele aandelen blijven gewoon staan op uw scherm. Papieren verliezen. Echter, wat velen dan over het hoofd zien (omdat er geen groen plusje bijstaat) is dat de dividendmotor quasi maandelijks uw cashpositie doet aanzwellen. In alle rust, op de achtergrond, neemt uw vermogen als nog toe. Zelfs in een crisis! En wie dit spel goed in de hand heeft, die ziet zijn cashpositie soms sneller toenemen dan de portefeuille zelf. Dat komt enerzijds omdat men aandelen met hoge dividenden heeft, maar ook aandelen die uitzicht bieden op een toenemend dividend, het zogenaamde groeidividend. Twee cruciale types dividendaandelen die u MOET hebben in uw portefeuille. Nog niet ingeschreven op de nieuwsbrief van Slim Beleggen? Doe het hier …