Olie is veel meer dan alleen maar een grondstof. Het is een kracht die veel groter is dan de biljoenenmarkt van futures en olieaandelen die op dit moment andere financiële markten in een wurggreep houdt. Olie is een wapen, een strategische asset en … een vloek. Olie kan iets maken of breken, het bouwt fortuinen en het jaagt mensen in het faillissement. Dit heeft allemaal invloed op de olieprijs… (en olieaandelen) Nadat de olieprijs jarenlang aan de hoogste gemiddelde prijs uit zijn geschiedenis noteerde, begon midden 2014 de calvarietocht die de prijs 75% lager duwde. Een zondvloed aan aanbod en een vertraging van de vraag zorgde voor een immens onevenwicht dat zelfs een lagere prijs lange tijd het evenwicht niet kon herstellen. In plaats van de productie te verlagen besloot de OPEC om een prijsoorlog te ontketenen om zijn marktaandeel te verdedigen. Tel daarbij Iran op dat de sancties zag verdwijnen en het plaatje is compleet: chaos was het resultaat. Nu kruipt de olieprijs stilaan uit een diep dal.
Hoe is het zover kunnen komen?
Big oil majors zoals Chevron, Shell en Halliburton werden gedwongen duizenden werknemers te ontslaan en staken miljardeninvesteringen in de ijskast. De oliemarkt is als een vogel dat tegen een raam vliegt: het weet niet of het dood is of niet, maar de plotse klap kwam als een verrassing. In het midden van de 20e eeuw domineerden de 7 zussen (bedrijven zoals Exxon Mobil, BP, Chevron,…) de oliemarkt van de bron tot aan de pomp. In de jaren ’60 werd de OPEC geboren om nog meer controle te krijgen over het zwarte goud. De Iraanse revolutie in 1979 was voldoende om de olieprijs de lucht in te katapulteren. Nu hebben conflicten in het Midden-Oosten amper nog invloed. De OPEC is vervallen tot een kartel op papier. Landen als Saoedi-Arabië willen kost wat kost het marktaandeel verdedigen terwijl landen als Venezuela en Nigeria doodbloeden. De hoge olieprijs maakte van de Verenigde Staten de grootste olie- en gasproducent ter wereld wat de volledig markt ontwrichte. Nu is de technologische revolutie in de oliemarkt zo groot dat zelfs een lage olieprijs de productie amper doet afnemen. Maar terwijl de OPEC voornamelijk verdeeld is over de langetermijnstrategie zakken de investeringen als een pudding in elkaar. De opmars van klimaatgroeperingen zal ook op lange termijn zijn invloed hebben waardoor beleidsveranderingen meer olie in de grond zal houden dan men nu kan vermoeden. Het spel van olie is allesbehalve uitgespeeld. De zwarte grondstof blijft een van de machtigste wapens om vrienden en vijanden te maken of te vernietigen, om rijkdom te creëren of armoede te zaaien. Dus vergeet niet: olie is veel meer dan een grondstof.