De BIS, ofwel Bank voor Internationale Betalingen, waarschuwt voor een grote aardbeving in het financiële systeem door de wereldwijde schuldenbubbel. De in Zwitserland gevestigde ‘bank der centrale banken’ waarschuwt specifiek voor de impact van een mogelijke renteverhoging in de VS op een kwetsbaar systeem, zo schrijft Ambrose Evans-Pritchard in de Telegraph. Luisteren loont. De BIS was het enige wereldwijde orgaan dat voor de Lehman-crisis meermaals luid en duidelijk waarschuwde dat het systeem gevaarlijk instabiel was. Volgens de bank zijn de wilde marktbewegingen van de afgelopen weken en de kapitaalvlucht uit China waarschuwingssignalen dat de grote schuldenopbouw nu zijn tol eist. De BIS uit ook bezorgdheid over beleidsmakers die moeite hebben om de zaak onder controle te houden. Hoofdeconoom Claudio Borio legt uit:
We zien geen geïsoleerde trillingen, maar het verlichten van de druk op de grote breuklijnen. Druk, die zich de afgelopen jaren geleidelijk aan opbouwde. De financiële markten zijn tot een zorgwekkende staat van afhankelijkheid van elk woord en elke actie van de centrale banken gekomen.
Schuldenbubbel: schulden sterk gestegen
De schuldenratio’s zijn nu significant hoger dan tijdens de piek in de vorige kredietcyclus in 2007. De publieke en private schuld steeg in de westerse wereld met 36 procentpunten tot 265% van het bbp. In opkomende markten steeg de schuld nog sneller, met 50 procentpunten tot 167%. China staat nu zelfs al op 235%. Met name het enorme groeitempo van de Chinese schuldenbubbel baart zorgen. In het verleden volgde vrijwel altijd een grote financiële crisis bij een dergelijke groei. De bijwerkingen van nulrente van de Fed lijken zich binnenkort te gaan openbaren. De wereldwijde dollarleningen stegen door de uitzonderlijk lage rente tot een recordbedrag van $ 9.600 miljard. Nu de Fed mogelijk van koers verandert en dollarliquiditeit uit de markt gaat halen, gaat de wal mogelijk het schip keren. En waar na de Lehman crisis China in het gat sprong met een enorm stimulatiepakket, is er nu geen regio meer die nu de bal op kan rapen als er iets spaak loopt, zo stelt de BIS.
Renteverhoging VS mogelijke trigger
Een renteverhoging in de VS zou de trigger kunnen vormen voor een confrontatie met de schuldenproblematiek. Uit onderzoek van de bank blijkt dat een beweging van 100 basispunten in de Amerikaanse rente doorwerkt als een beweging van 43 basispunten in de andere westerse en opkomende economieën. Dus ook leningen in de eigen valuta kunnen, naast dollarleningen, problemen gaan opleveren. Wellicht dat de ECB het stokje van de Fed nog even kan overnemen. Leningen in vreemde valuta stegen in het eerste kwartaal wereldwijd met $ 748 miljard, waarvan maar liefst $ 536 miljard in euro. Ook voor de euro geldt de aantrekkelijkheid van een extreem lage rente. En een verdere devaluatie van de euro zou gunstig uitpakken voor de debiteur. Maar Borio zet zijn vraagtekens hierbij:
Het is onrealistisch en gevaarlijk te verwachten dat monetair beleid alle wereldwijde problemen kan oplossen. Er is geen makkelijke uitweg uit de schuldenbubbel die nu een groot deel van wereld in zijn greep heeft.