Een eigen huis, hard werken, zuinig leven en dan hopelijk een appeltje voor de dorst. Wat spaargeld op de bank is altijd prettig om achter de hand te hebben. Dat vindt niet alleen u, maar ook het IMF. Een tijdje geleden hebben we de discussie rond Cyprus gehad, en dan vooral de discussie of de redding van Cyprische bankwezen nu wel of geen template vormde voor de rest van de Eurozone. Om uw geheugen even op te frissen: op vrijdagavond (!) werden de brave Cyprioten geconfronteerd met kapitaalrestricties, de banken bleven dicht, pinnen werd slechts tot een beperkte limiet toegestaan en over ál het geld op alle bankrekeningen werd een ‘eenmalige’ belasting geheven. Dat viel niet erg in de smaak, deze overvaltactiek van de Cypriotische overheid. Na veel getouwtrek werden de maatregelen verzacht, maar de onderliggende boodschap was duidelijk: een overheid in geldnood gaat figuurlijk gesproken over lijken. Echt veilig is uw spaargeld dus niet. World Economic and Financial Surveys / Fiscal Monitor Waarom deze terugblik? Een groep IMF economen heeft een briljante oplossing gevonden om direct een einde te maken aan de bezuinigingen en belastingverhogingen waar veel landen in de Eurozone mee te maken hebben. Dat, en natuurlijk de explosief gestegen schuldenlast van de overheden binnen de Eurozone. De ‘briljante’ oplossing is heel eenvoudig: een eenmalige superheffing op álle spaargelden. Bij het IMF wordt daarbij gedacht aan 10 procent. De economen hebben verzekerd dat dit onzalige plan ‘louter een theoretische rekenexercitie’ is, maar een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg. Het IMF is niet de eerste die deze oplossing oppert, maar als dit soort gedachtespinsels eenmaal postvat in de hoofden van het IMF en in het verlengde dus ook politici, moet je als noeste spaarder extra op de hoede zijn. Volgens de IMF economen is het echt niet zo heel erg om mensen een deel van hun spaargeld af te nemen, mits dit maar gebeurt ‘voordat mensen zich eraan kunnen onttrekken’ (zie Cyprus) en je als overheid plechtig belooft dat het ‘echt eenmalig’ is. Box 6. A One-Off Capital Levy? The sharp deterioration of the public finances in many countries has revived interest in a “capital levy”— a one-off tax on private wealth—as an exceptional measure to restore debt sustainability.1 The appeal is that such a tax, if it is implemented before avoidance is possible and there is a belief that it will never be repeated, does not distort behavior (and may be seen by some as fair). There have been illustrious supporters, including Pigou, Ricardo, Schumpeter, and—until he changed his mind—Keynes. The conditions for success are strong, but also need to be weighed against the risks of the alternatives, which include repudiating public debt or inflating it away (these, in turn, are a particular form of wealth tax—on bondholders—that also falls on nonresidents). 1 As for instance in Bach (2012) There is a surprisingly large amount of experience to draw on, as such levies were widely adopted in Europe after World War I and in Germany and Japan after World War II. Reviewed in Eichengreen (1990), this experience suggests that more notable than any loss of credibility was a simple failure to achieve debt reduction, largely because the delay in introduction gave space for extensive avoidance and capital flight—in turn spurring inflation. The tax rates needed to bring down public debt to precrisis levels, moreover, are sizable: reducing debt ratios to end-2007 levels would require (for a sample of 15 euro area countries) a tax rate of about 10 percent on households with positive net wealth. 2. 2 IMF staff calculation using the Eurosystem’s Household Finance and Consumption Survey (Household Finance and Consumption Network, 2013); unweighted average. Ter overweging Dat het IMF nu met dergelijke ‘louter theoretische rekenexercities’ komt, is geen toeval. De in het rapport gehanteerde 10 procent is ter illustratie, oftewel het kan net zo goed 15 procent worden, of 20 procent plus. De geldnood van (de meeste) overheden in de Eurozone is groot, dus die genoemde 10 procent is bepaald niet in steen gebeiteld. Daar komt nog iets bij: áls er, gezamenlijk binnen de Eurozone, wordt besloten tot een gedeeltelijke confiscatie van uw spaargeld, op een andere manier kunnen we dat toch echt niet uitleggen, kunnen ze dat inderdaad slechts eenmalig doen. Mensen zullen direct maatregelen nemen om dit niet nog een keer op hun bordje te krijgen. De mening van de IMF economen dat een en ander ‘niet verstorend zal werken op het consumentengedrag’ delen wij dan ook bepaald niet. Dat klinkt vooral als studeerkamer geleerdheid, in de praktijk zal heel anders uitwerken. Maargoed, dan zijn de centjes natuurlijk wel binnen. Voorlopig zal de gemoedelijke vrijdagavond tv toch met een lichte kriebel in de buik worden gevolgd… Toch maar liever een deel van uw spaargeld beschermen met GOUD?