Michael Pettis is een Wall Street-veteraan en professor die vanuit Peking de ontwikkelingen in China becommentarieert. En Pettis is bearish op China. Hij ziet de economie onder president Xi Jinping de economie niet meer groeien dan met 3 à 4% per jaar. Niet dat Xi daar veel aan zal kunnen doen. Nee, China heeft jarenlang noodzakelijke economische hervormingen uitgesteld. En daar moet het land nu hoe dan ook de prijs voor betalen. Want de schuldenlast is geëxplodeerd tot 250% van het bbp, wat volgens Pettis allerlei gevaarlijke gevolgen heeft.
China: schuld maakt economische cylus volatiel
Het eerste effect van teveel schulden is dat het de volatiliteit van de economische cyclus vergroot. Vergelijk het met een bedrijf dat veel schuld op de balans heeft staan. Of een belegger die van de bank geld leent om te beleggen in aandelen. De winsten zullen extra groot zijn als de zaken goed lopen. Maar als het fout gaat, stapelen de verliezen zich ook sneller op. Dat betekent voor China dat, na een reeks uitzonderlijk goede jaren, de kans groot is dat de economie veel verder verzwakt dan het geval zou zijn zonder al die schuld. Een tweede punt is dat door hoge schulden het systeem instabieler wordt. Negatieve effecten versterken zichzelf. Bijvoorbeeld: de economie vertraagt. De winsten van bedrijven lopen terug, waardoor hun kredietwaardigheid daalt. Gevolg: hogere rentelasten die leiden tot lagere bedrijfswinsten. Dit resulteert in ofwel nog hogere schulden om het verschil te financieren, ofwel faillissementen. De onzekerheid waarmee dit alles gepaard gaat maakt consumenten en bedrijven voorzichtiger. Ook dat zet een extra rem op de groei.
Crisis limiteert schade
Zulke negatieve effecten nemen een economie al in de houdgreep voordat een crisis zich aandient. Sterker nog, een crisis is vaak de beste oplossing voor de lange termijn. Pettis:
Een financiële crisis limiteert de schade van excessieve schuld door het gedwongen erkennen van verliezen. Daarna kan het systeem weer efficiënt kapitaal alloceren. Totdat dit plaatsvindt, kan de negatieve impact van schulden op de economische groei decennialang aanhouden.
Schoolvoorbeeld van zo’n situatie is Japan. Pettis:
Japan kende geen financiële crisis of ineenstorting van de bankensector. Maar de 50% waarmee het Japanse aandeel in het wereld-bbp daalde van 1990 tot 2010 is vele malen groter dan de schade veroorzaakt door welke historische financiële crisis ook.