Bij het Duits economisch model kunnen heel wat vraagtekens worden geplaatst. Tegenstanders raden aan om een reisje naar Duitsland te maken en dan vooral de toeristische plekken te mijden. Er valt veel te leren van het bezoek aan arme stadswijken en depressieve industriesteden. Duitsland heeft een veel depressievere outlook dan Spanje en Italië. Dat is de keerzijde van het economisch succes van het land, succes dat blijkt uit een trade surplus en uit schitterende bedrijfswinsten. De arbeiders hebben gelaten hun lot geslikt en zijn akkoord gegaan met lagere lonen. Alle industrietakken die niet met China konden concurreren werden geëlimineerd. Noodzakelijke veranderingen In een geglobaliseerde wereld zijn de consequenties van succes of falen immens. Het komt er op aan om de losers te dumpen en te investeren in de winnaars, tenminste wanneer men als industrieland de trein niet wil missen. Dit geldt voor iedereen, maar allereerst voor de middelgrote bedrijven. Moeten Italië en Spanje losers in de bedrijfswereld dumpen en investeren in winners? Waarschijnlijk wel, maar deze landen beseffen nog altijd niet welke veranderingen de wereld heeft ondergaan. Een groot deel van Europa bevindt zich nog altijd in de fase van de ontkenning van de problemen, het blijkt zoeken naar makkelijke oplossingen die liefst van al het status quo helpen handhaven. Het ontwaken uit die fase kan bijzonder pijnlijk zijn.