De olieprijs hangt nu al voor de vierde dag net boven $ 30 per vat. Pogingen tot herstel krijgen nog geen tractie, wat doet vermoeden dat de prijs wellicht eerst nog lager gaat. De markten vrezen de vrijwel zekere opheffing van de Iraanse sancties, waarover volgende week de beslissing valt. Daarmee kan de oliemarkt in maart al extra aanbod tegemoet zien. Maar de eerste voortekenen van een herstel hangen in de lucht, zo schrijft commentator Ambrose Evans-Pritchard. De Russen lijken namelijk aan de limiet van hun mogelijkheden te zitten. Oliepijplijn-monopolist Transneft laat weten dat de olietransporten over de loop van 2016 waarschijnlijk met 6,4% zullen dalen. De exploitant baseert zich hierbij op de aanvragen die Lukoil, Rosneft, Gazprom en andere producenten tot nu toe indienden. Evans-Pritchard:
Dat zou neerkomen op een daling met 460.000 vaten per dag, genoeg om een derde van het overaanbod van de markt te laten verdwijnen en een mogelijke bodem in de oliemarkt te zetten. Rusland is de grootste olieproducent ter wereld. Het land exporteerde de afgelopen maanden zo’n 7,3 miljoen vaten per dag.
Dat zit hem deels in veranderingen in het belastingstelsel, maar bovenal in de economische sancties waaronder ook Rusland gebukt gaat. Daardoor hebben olieproducenten geen toegang tot buitenlands krediet, apparatuur en andere benodigdheden. Nieuwe projecten zijn bevroren en de Sovjet-olievelden in West-Siberië laten een natuurlijk verval van 8 tot 11% per jaar zien. De Russische onderminister van Financiën waarschuwt dan ook dat de crash van de olieprijs kan leiden tot “brute en snelle productiesluitingen in de komende maanden”. Of speelt er nog iets anders mee? Volgens Helima Croft van RBC Capital Markets kunnen de productieverlagingen de eerste stap naar een deal met Saoedi-Arabië zijn:
Terwijl de economische realiteit van lagere olieprijzen begint te bijten, staat Poetin wellicht open voor een verandering van koers en een overeenkomst met de Saoedi’s. Dat zou in ieder geval de huidige consensus dat de dagen van de OPEC geteld zijn op zijn kop zetten.
Rusland heeft alle belang bij zo’n deal. Het Kremlin heeft drastische plannen om de overheidsuitgaven met 10% terug te schroeven en waarschuwt dat de spaarpot met valutareserves tegen het einde van het jaar leeg kan raken. De oliemarkten hebben ondertussen alleen oog voor Iran, China en het overaanbod op korte termijn. Het aantal short-posities, waarbij partijen proberen te profiteren van lagere prijzen, ligt op extreme hoogte. Maar dat geeft een goede voedingsbodem een wilde opwaartse short squeeze als het sentiment draait, aldus Evans-Pritchard. Volgens David Fyfe van olietrader Gunvor zal Teheran voorzichtig de oliemarkten betreden:
Ze willen niet de markt de markt laten instorten. Wij denken dat Iran langzaam omhoog gaat werken tot een extra 500.000 vaten per dag tegen het einde van het jaar.
De futures-markten prijzen olie nu voor de rest van dit jaar onder de $ 37,60 per vat. Dat is voor grote delen van de wereld lager dan de cruciale cash-productiekosten. Fyfe:
Op dit soort niveaus zullen mensen zich achter het oor gaan krabben en afvragen of ze het zich kunnen veroorloven om te blijven produceren.
Ondertussen blijven de Chinezen, ondanks alle zorgen, flink olie kopen. Volgens Chi Zhang van Barclays steeg de Chinese import tot 7,8 miljoen vaten per dag in december, een nieuw record. Halima Croft denkt dan ook dat de oliemarkt in de tweede helft van het jaar gaat verkrappen:
We blijven bij onze mening dat vele van de bearishe macro-economische zorgen overtrokken zijn. De huidige condities zullen in de komende jaren leiden tot een aanbodtekort dat de futures-markten nog niet inprijzen.