Ray Dalio, Stan Druckenmiller, Bill Gross, … om maar enkele te noemen. Ze werden niet alleen zelf rijk door de financiële markten juist in te schatten, ze maakten hun klanten ook rijk. Maar een voor een ziet het slimme geld een groot gevaar naderen. Met rentevoeten op een zeer laag niveau bereiken schulden hun limieten. Activa zoals obligaties, vastgoed en aandelen hebben een historisch hoge waardering. Daarbij komt dat centrale banken steeds minder grip krijgen op de financiële markten. Het is dus niet onlogisch dat het slimme geld aan de alarmbel trekt. Ray Dalio: Dit is het einde van een supercyclus, het einde van dé Grote Schuldencyclus. De laatste decennia transformeerde het westen van spaarders die met cash betaalden naar schuldenaars die alles op krediet betalen. Dit gebeurde bij de consumenten én bij bedrijven. Het proces van lagere rentevoeten en hogere schulden komt nu tot een einde. Stan Druckenmiller:
In 2007 bedroegen de bedrijfsschulden in de Verenigde Staten $3,5 biljoen. Men dacht toen dat dit een bubbel was. Momenteel bedragen de bedrijfsschulden $7 biljoen. De meeste extra schulden gingen naar producten met een hefboom zoals covenant-lite leningen of hoogrentende leningen. En de bedrijven gebruiken deze leningen voornamelijk voor financiële engineering.
Bill Gross: Ook de overheidsschulden zijn blijven stijgen. De laatste 20 – 30 jaar is de groei van schulden zo extreem geweest, dat het risico toeneemt dat deze schulden niet meer worden afbetaald. En er is altijd ergens een limiet. De gevolgen zijn dan ook een veel lagere economische groei, lagere inflatie, lagere rentevoeten en minder winst voor de bedrijven. Ray Dalio:
Centrale banken hebben de kracht van een soepel monetair beleid verloren. De spreads op de obligatiemarkten zijn zo klein geworden dat het transmissie mechanisme van de centrale banken het monetaire beleid steeds minder efficiënt maakt.
Bill Gross: De wereld leeft als een kredietkaart en spendeerde de consumptie van de komende 30 jaar. Het wordt stilaan tijd om de rekening te betalen. Beleggers moeten voor een lange periode gewoon worden aan lagere rendementen, lagere economische groei, lage inflatie en lage rentevoeten. Het slimme geld zoekt dekking. Hebt u al goud gekocht?
