- Lager rendement verhoogt spaargedrag
- Positief effect op leningen veel kleiner dan negatief effect op spaargeld
- Economen zitten volledig verkeerd
Consumenten zijn geen economen. Dit merken we vooral de laatste jaren omdat mensen met een normale job die hard werken voor hun centen steeds meer geld sparen, ook al brengt dit spaargeld bijna niets meer op. Dit is niet wat de meeste economen voor ogen hadden. Te veel spaargeld betekent te weinig uitgaven in de economie. Analisten bij Deutsche Bank keken naar de relatie tussen het spaargedrag en rentevoeten. De conclusie is duidelijk: mensen reageren niet op de lage rentevoeten zoals de economen hadden verwacht.
We sparen meer omdat het minder opbrengt
Economen gingen er van uit dat lage rentevoeten op spaarboekjes de consumptie zou aanzwengelen. Maar het tegenovergestelde is gebeurd. Volgens Deutsche Bank denken economen dat een toegenomen welvaart (in de vorm van stijgende vastgoedprijzen of stijgende aandelenkoersen) er voor zorgt dat mensen minder gaan sparen en meer gaan uitgeven. Dit is waar Ben Bernanke jaren op hamerde. Waarom is dit nu niet het geval? Om dat te weten te komen, moeten we kijken naar wie het meeste profiteert van lage rentevoeten. Dit zijn vooral overheden en bedrijven. Gezinnen profiteren slechts van een secundair effect in de vorm van stijgende vastgoedprijzen en stijgende aandelenkoersen. Het primaire effect ligt bij de schuldenaars. In de Verenigde Staten hebben de gezinnen veel meer activa dan schulden. Het negatieve effect op de activa is dus veel groter dan het positieve effect op de schulden. Gezinnen herzien massaal hun leningen naar een lagere rentevoet, maar dit effect is veel kleiner dan het verlies aan intrest op het spaargeld.
Buiten de lagere rente op hypotheekleningen is het enige effect dat gezinnen ervaren de veel lagere rente de ze ontvangen op hun spaargeld. Voor de financiële crisis was dit geen probleem. De dalende rentevoeten zorgde er voor dat gezinnen nog steeds het gevoel hadden dat ze voldoende geld zouden kunnen sparen voor later. De dalende rente werd gecompenseerd door stijgende vastgoedprijzen en aandelenkoersen. Spaargedrag veranderde na de financiële crisis Maar na de financiële crisis veranderde deze perceptie. Lage rentevoeten zorgde er voor dat mensen steeds meer gingen sparen. Ze gingen sparen uit angst om niet voldoende geld te hebben voor de toekomst. De financiële crisis heeft diepe wonden geslagen. Nu willen mensen meer sparen om geld aan de kant te zetten om een nieuwe crisis aan te kunnen, zelfs bij 0% rente. Gezinnen kopen ook veel meer obligaties dan aandelen. Obligaties hebben de perceptie veiliger te zijn dan aandelen. Deutsche Bank komt dan ook tot een andere conclusie als bijvoorbeeld de Federal Reserve.
“Het rendement bepaalt hoe lang iemand er over doet om een bepaalde welvaart te bereiken. Als het rendement daalt, daalt de snelheid waarmee men het doel wil bereiken omdat de kracht van samengestelde intrest trager werkt. Lagere rendementen vergen dan ook meer geld om de bepaalde welvaart te bereiken.”
Lagere rentevoeten zorgen dus voor een verminderde consumptie omdat gezinnen meer geld sparen omdat het minder opbrengt. Net het tegenovergestelde van hetgeen men wil bereiken.