Terwijl alle ogen gericht zijn op de Brexit speelt er zich mogelijk een veel grotere ramp af in Europa. Italië staat op het punt economisch en politiek in een zwart gat te vallen. Als je kijkt naar de economische data, de bankproblemen en het toekomstige referendum, kan je alleen maar concluderen dat Italië een tikkende tijdbom is. Terwijl het Brexit-referendum een aardschok veroorzaakte, kan een referendum in Italië een nog grotere bom doen ontploffen. Dit referendum heeft het potentieel om de huidige economische en bancaire problemen definitief in een terminale fase te duwen. Wat is er precies aan de hand? In oktober vindt er in Italië een referendum plaats die de senaat de mogelijkheid kan geven constitutionele veranderingen door te voeren. Bij een goedkeuring krijgt Premier Renzi de mogelijkheid om wetten door te drukken die de competitiviteit van het land verbeteren. Bij afkeuring glijdt het land weer in een politieke chaos zoals in tijden van Silvio Berlusconi. Wanneer het referendum niet slaagt, komt Italië in een recessie terecht, zal kapitaal het land uitvluchten en stijgt de rentevoet op hun obligaties. Italië kan zich dat niet veroorloven.

De oudste bank ter wereld in de problemen

Vooral Monte dei Paschi di Siena, de oudste bank ter wereld en de zwakste bank in Italië, baart het land zorgen. De bank zou zo’n €47 miljard aan slechte leningen op de balans hebben staan. Volgens de ECB moet daar €8 miljard van verdwijnen tegen eind 2017 en nog eens €6 miljard tegen eind 2018. De beurskoers van Monte dei Paschi di Siena zakte afgelopen week tot een nieuw dieptepunt van €0,30. Dit geeft de bank een waardering van amper €1 miljard. De totale Italiaanse banksector heeft zo’n €300 miljard aan slechte leningen. Dit zou niet uitzonderlijk moeilijk op te vangen zijn, ware het niet dat de Italiaanse overheid al een overheidsschuld heeft van 140% van het bbp – de 2^e hoogste in de Europese Unie na Griekenland. Dit beperkt de regering in de mogelijkheden om een reddingsboei uit te gooien.

Erop of eronder voor de Europese crisis

Italië kijkt dus naar Europa voor extra geld, maar daar wil Brussel voorlopig niet van weten aangezien het tegen de Europese regels is. “We kunnen niet om de 2 jaar de regels veranderen’, zei Angela Merkel. Er zijn al verschillende mogelijkheden onderzocht om het Italiaanse banksysteem te redden, maar het ziet er naar uit dat er niet onmiddellijk concrete oplossingen geboekt zullen worden. Een ‘Nee’ in het referendum van oktober kan dan definitief een kruis maken over Italië en dat is iets dat de Europese leiders niet kunnen rechttrekken. Dan is het erop of eronder voor het Europese project.