Tunesië, Syrië, Jemen, Egypte, Irak. Het Westen zag eind 2010 hoopvol toe hoe tijdens de Arabische Lente bevolkingen in opstand kwamen tegen hun vaak autoritaire regeringsleiders. Die hoop is inmiddels vervlogen. De protesten bleken geen roep om democratie, maar een noodkreet over de vernietigende impact van langdurige droogtes op de landbouw en voedselprijzen. De onrust en radicalisering namen alleen maar verder toe. Tot nu toe bleef Saoedi-Arabië, vernoemd naar het koninklijke Huis van Saoed, grotendeels buiten schot. Buiten wat kleine protesten zit koning Salman nog steeds stevig in het zadel. Maar aan die relatieve rust zou de komende jaren wel eens een ruw einde kunnen komen, zo beargumenteert de Britse schrijver en journalist Nafeez Ahmed. De Arabieren kampen namelijk met dezelfde structurele water- en voedselvraagstukken als de landen waar nu anarchie heerst, zo stelt Ahmed. Het grote verschil is natuurlijk olie. 80% van het Saoedische overheidsbudget draait op exportinkomsten uit het zwarte goud. De productie stond in juni op een record van 10,5 miljoen vaten per dag. De strategie is simpelweg marktaandeel terugwinnen door duurdere producenten uit de markt te duwen.

Saoedi-Arabië: oliepiek in 2028

Maar volgens een recent wetenschappelijk onderzoek zal de productie rond 2028 pieken. Dat is over slechts 13 jaar. Een groter probleem is echter de snel stijgende binnenlandse vraag naar olie. Ondanks de gestegen productie daalde de olie-export het laatste decennium met 1,4% per jaar, aldus Ahmed. En dat verschil zal toenemen. De bevolking zal de komende vijftien jaar naar verwachting sterk groeien, van 30 miljoen naar 37 miljoen inwoners. Ahmed:

Dat betekent dat de Soedische overheidsinkomsten aan een terminale daling zijn begonnen.

De agressieve prijsstrategie van de Saoedi’s legt nu al de pijnpunten bloot. Met de lage olieprijzen dalen de Saoedische dollarreserves, die in mei op $ 672 miljard lagen, met zo’n $ 12 miljard per maand. De overheid is al begonnen met lenen op de kapitaalmarkten. Maar dat zal niet genoeg zijn. Wat als de komende jaren de olieprijs laag blijft? Dan zal de regering moeten gaan snoeien in de zeer genereuze subsidies voor energie, wonen en voedsel. Zo maken energiesubsidies alleen al een vijfde van het bbp uit. En stijgende prijzen voor levensonderhoud waren precies de reden dat in 2010 elders de vlam in de pan sloeg. Door klimaatverandering zal de druk op de landbouw en waterbeschikbaarheid in het hele Midden-Oosten de komende decennia verder toenemen. Ahmed:

Zoals vele van zijn buurlanden ontkomt ook Saoedi-Arabië niet aan deze diepgewortelde, structurele problemen. Dat betekent dat het land op de rand van het punt staat waarop de centrale overheid de controle over het land zal verliezen. Dit proces zal zich in de komende jaren langzaam ontplooien, om binnen een decennium volledig duidelijk te worden.

<<< We hebben de ULTIEME gids voor de goudbelegger samengesteld >>>