De wereldwijde handelscijfers vertonen een bedroevend beeld. In Azië, Europa en Zuid-Amerika is de export van de opkomende markten al even triest. Velen wijzen op een gebrekkige vraag wereldwijd en sommigen zien zelfs een recessie in de maak. Craig Botham, econoom opkomende markten bij Schroders, ziet niet de vraag ineenstorten, maar dat er sprake is van een flinke economische tegenwind is duidelijk. De vraag is hoe lang deze situatie blijft voortduren en voor wat betreft de opkomende markten, kunnen zij het valutawapen inzetten om handel en groei op te stuwen? De export van opkomende markten loopt sinds einde 2014 terug, ondanks economische groei in de VS en EU. Een verklaring hiervoor kan zijn dat door de sterke daling van grondstoffenprijzen de waarde van de export in US dollars is gedaald. Maar producenten van eindproducten zijn ook getroffen, dus die verklaring is niet geheel dekkend. De verzwakking van de export kan ook liggen aan de depreciatie van de locale valuta ten opzichte van de US dollar. Kijkend naar het handelsvolume ziet het plaatje er minder negatief uit. Wereldwijd blijven de handelsvolumes redelijk positief, maar groeien langzaam. Wijst dat dan toch op een zwakkere vraag? Botham duikt dieper in de data en wijst erop dat de importen in ontwikkelde landen gestaag groeien sinds 2013, terwijl de importcijfers van opkomende markten veel volatieler en dalende zijn. Kijkt hij verder terug in de tijd dan ziet hij dat de importvolumes in opkomende markten weliswaar groter zijn dan in ontwikkelde landen, maar tegelijkertijd ook afnemen. Botham concludeert dat de oorzaak van de verzwakking van de wereldhandel in de opkomende markten ligt en niet in de ontwikkelde landen. Latijns Amerika en met name Centraal- en Oost-Europa leveren de slechtste prestaties. De Russische invoerbeperkingen spelen daarin een grote rol. Hiertegenover staat dat Azië juist een aantrekkende importvraag laat zien. Al met al meent Botham dat het wereldwijde handelsvolume niet echt uit de pas loopt met de groei van de wereldeconomie. Een aantrekkende groei kan doorwerken in meer handel. Die verwacht hij in 2016.
Kan valutadepreciatie de handel nog wat helpen?
Een depreciatie van de munt wordt vaak gezien als een snelle oplossing, maar het werkt niet meer zoals in het verleden. Een van de redenen hiervoor is dat de internationale verbanden van handel en producenten flink zijn toegenomen. Een zwakkere munt heeft minder effect, omdat de goederen die geïmporteerd worden ten behoeve van de productie van exportproducten het positieve effect van een depreciatie weer opheffen. Als een depreciatie van de munt minder effectief is dan in het verleden, bestaat het risico dat landen een veel grotere waardevermindering noodzakelijk achten om het beoogde effect te sorteren. Botham wijst op de risico’s die eraan kleven. Al is er tegenwoordig minder staatsschuld in US dollars, bedrijfsschulden kennen wel een grote blootstelling aan de US dollar. En zelfs waar schuld in US dollar nauwelijks een rol speelt, kent een depreciatie een pijnlijke keerzijde in de vorm van hogere inflatie.